Maturzystów obowiązuje znajomość następujących tekstów i zagadnień.
ROMANTYZM
Johann Wolfgang Goethe, Cierpienie młodego Wertera
1. Charakterystyka postawy werterycznej – romantyczna „choroba wieku”.
2. Obraz miłości romantycznej w utworze.
Pojęcia: werteryzm, miłość platoniczna, Weltschmerz, powieść epistolarna.
Adam Mickiewicz, wybór wierszy
1. Światopogląd romantyczny w Balladach i romansach Mickiewicza.
2. Romantyczny pejzaż w Sonetach Krymskich Mickiewicza.
Pojęcia: romantyzm, irracjonalizm, orientalizm, sonet, pejzaż duszy, ballada romantyczna, ludowość, fantastyka, synkretyzm.
Adam Mickiewicz, Dziady, cz. III (lektura z * - obowiązuje znajomość całego tekstu)
1. Bohater romantyczny – przemiana, tragizm; poeta jako bohater literacki.
2. Porównanie postaw Konrada i ks. Piotra (prometeizm a mesjanizm).
3. Wizja Boga i historii w dramacie.
4. Rola świata fantastycznego w dramacie.
5. Obraz społeczeństwa polskiego w III cz. Dziadów; męczeństwo młodzieży wileńskiej w dramacie.
6. Podstawowe cechy gatunkowe dramatu romantycznego.
Pojęcia: martyrologia, prometeizm, mesjanizm, historiozofia, dramat romantyczny, synkretyzm, improwizacja, wieszcz.
Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (lektura z * - obowiązuje znajomość całego tekstu)
1. Geneza Pana Tadeusza w świetle Epilogu.
2. Cechy romantycznej arkadii szlacheckiej w poemacie.
3. Obyczaje szlacheckie w eposie – rola słowa „ostatni”
4. Szlachta jako bohater zbiorowy poematu.
5. Jacek Soplica jako nowy typ bohatera romantycznego.
6. Piękno natury litewskiej w poemacie.
7. Podstawowe cechy romantycznej epopei narodowej.
Pojęcia: inwokacja, epilog, epopeja romantyczna, realizm, mit arkadyjski, synkretyzm.
Juliusz Słowacki, Kordian (akt I, II, III, sc. V i VI)
1. Bohater romantyczny – modelowa biografia, portret psychologiczny.
2. Motyw wędrowca na przykładzie Kordiana.
Pojęcia: winkelriedyzm, Weltschmerz, bohater werteryczny, historiozofia.
Juliusz Słowacki, wybór wierszy
1. Ocena społeczeństwa polskiego i powstania listopadowego w Grobie Agamemnona – zestawienie z III cz. Dziadów Mickiewicza.
2. Podstawowe motywy liryki romantycznej na przykładzie poezji Słowackiego (miłość, pielgrzymka...).
Cyprian Kamil Norwid, wybór wierszy
1. Norwidowska koncepcja relacji między wybitną jednostką a społeczeństwem.
2. Norwidowska koncepcja sztuki.
POZYTYWIZM
Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara
1. Konflikt światopoglądowy w powieści – walka „prawdy rozumu” z „prawdą wiary”.
2. Portrety psychologiczne bohaterów; człowiek w relacjach z innymi ludźmi (jednostka a społeczeństwo).
3. Miasto jako bohater literacki.
4. Dociekanie „przeklętych problemów” w powieści Dostojewskiego (na podstawie kreacji Marmieładowa, Łużyna, Swidrygajłowa, Liebiezatnikowa).
Pojęcia: realizm, nadczłowiek.
Bolesław Prus, Lalka (lektura z * - obowiązuje znajomość całego tekstu)
1. Wokulski jako bohater epoki przejściowej – komplikacja psychologiczna postaci (Lalka jako powieść psychologiczna).
2. Lalka jako powieść panorama społeczna – ocena polskiego społeczeństwa.
3. Miasto jako bohater literacki.
4. Model miłości i wizja kobiety w powieści.
5. Interpretacja tytułu powieści.
6. Trzy pokolenia idealistów.
7. Pozytywistyczne ideały i hasła epoki oraz ich odbicie w powieści.
Pojęcia: pozytywizm, realizm krytyczny, praca u podstaw, praca organiczna, asymilacja Żydów, emancypacja kobiet, scjentyzm, utylitaryzm, narracja personalna, mowa pozornie zależna, stylizacja środowiskowa.
Bolesław Prus, Kamizelka
1. Pozytywistyczna koncepcja miłości.
2. Problemy etyczne w utworze.
3. Kompozycja i narracja utworu.
Pojęcia: nowela, teoria sokoła.
Maria Konopnicka, Mendel Gdański
1. Nowela jako wyraz sprzeciwu wobec antysemityzmu i nietolerancji.
2. Realizacja haseł epoki w utworze.
Pojęcia: antysemityzm, nowela, asymilacja Żydów, tendencyjność.
Eliza Orzeszkowa, Gloria victis
1. Wizja powstania styczniowego i etos powstańca w utworze.
2. Interpretacja tytułu opowiadania.
3. Kształt artystyczny noweli – sposoby kreacji bohaterów, rola narracji.
Pojęcia: sakralizacja, heroizacja, stylizacja biblijna, patos, archaizacja, opowiadanie.
Henryk Sienkiewicz, Potop
1. Elementy światopoglądu sarmackiego w kreacji bohaterów.
2. Sienkiewiczowski model patriotyzmu i religijności Polaków.
3. Kmicic i J. Soplica – charakterystyka porównawcza bohaterów.
4. Interpretacja słów zamieszczonych na ostatniej karcie Trylogii: „Na tym się kończy ten szereg książek pisanych w ciągu kilku lat i w niemałym trudzie – dla pokrzepienia serc”.
Pojęcia: powieść historyczna, archaizm, archaizacja, sarmatyzm, etos rycerski, heroizacja, idealizacja, sakralizacja.