Instrukcja generała Kazimierza Sosnkowskiego dla pułkownika Stefana Roweckiego z 4 grudnia 1939 r. wydana w Paryżu
Na podstawie decyzji Rządu na terenach okupowanych Kraju powstaje tajna organizacja wojskowa pod nazwą „Związek Walki Zbrojnej”. Na Komendanta Głównego tej organizacji Szef Rządu i Naczelny Wódz dnia 13-go listopada br. desygnował mnie. [...]
II. Cel organizacji
a. Przez skupienie w związkach konspiracyjnych jednostek najstaranniej dobranych stworzyć ośrodki czynnego oporu narodowego, przeciwdziałającego załamaniu się sił moralnych polskiego społeczeństwa.
b. Współdziałać w odbudowie Państwa na drodze walki orężnej. Z chwilą wkroczenia do Kraju Wojsk Polskich, organizacja ulega rozwiązaniu i wstępuje do szeregów armii regularnej.
III. Drogi i formy działania
a. Współdziałanie w informowaniu społeczeństwa o istotnej sytuacji politycznej i militarnej oraz w walce z niemiecką i bolszewicką propagandą.
b. Podtrzymanie uczuć nienawiści do okupanta i żądzy wzięcia odwetu.
c. W ramach dyrektyw, zdefiniowanych przez Rząd Polski, stosowanie represji względem osób, podtrzymujących z okupantami stosunki towarzyskie, organizacyjne i polityczne, aż do karania [śmiercią] w wypadku jawnej i oczywistej zdrady.
d. Prowadzenie w okresie trwania okupacji akcji bojowo-dywersyjnej na terenie Kraju. [...]
e. Szkolenie wojskowe kadr oddziałów wojskowych; gromadzenie środków walki zbrojnej; przygotowanie powstania zbrojnego na tyłach armii okupacyjnych, które nastąpi z chwilą wkroczenia regularnych wojsk polskich do Kraju.
IV. Charakterystyka organizacji pod względem politycznym
a. ZWZ jest organizacją jednolitą, jedyną działającą na terenie Kraju i nie może być w żadnym wypadku związkiem kilku organizacji pokrewnych.
b. ZWZ jest organizacją ogólnonarodową, ponadpartyjną i ponadstanową, skupiającą w swych szeregach, bez względu na różnicę przekonań politycznych i społecznych, wszystkich prawych Polaków, pragnących walczyć orężnie z okupantami w warunkach pracy konspiracyjnej i odpowiadających pod każdym względem wysokim moralnym wymaganiom, jakie stawia wobec jednostki podobna praca. [...]
d. Przy rekrutowaniu członków i w toku pracy organizacyjnej nie ma środowisk uprzywilejowanych. Obowiązuje w tym zakresie na terenie Kraju równość startu i równość praw dla wszystkich stronnictw, czy też ugrupowań społecznych i ideowych, działających pod określoną egidą polityczną. ZWZ nie może stać się terenem wyścigu o polityczne wpływy w Kraju.
V. Zasady struktury organizacyjnej
a. Członkiem ZWZ może być każdy Polak (każda Polka), nieposzlakowanej czci, poczynając od wieku lat 17-u, który cele organizacji przyjmie za swoje, podda się bez zastrzeżeń jej regulaminowi oraz złoży przepisaną przysięgę. [...]
c. Tworzy się oddziały męskie i żeńskie. Oddziały żeńskie będą zatrudnione przede wszystkim w zakresie propagandy, kolportażu, łączności, transportów i służby sanitarnej. [...]
VI. Zasady regulaminowe
a. ZWZ jest organizacją ścisłą, tajną, wojskową, opartą o bezwzględnie pojęte zasady hierarchii, karności i dyscypliny. Kandydat, wstępujący do ZWZ, składa przysięgę następującej treści:
W obliczu Boga Wszechmogącego – i Najświętszej Marii Panny, Królowej Korony Polskiej, kładę swe ręce na ten święty Krzyż, znak męki i zbawienia – przysięgam, że będę wiernie i nieugięcie stał na straży honoru Polski, a o wyzwolenie Jej z niewoli walczyć będę ze wszystkich sił moich, aż do ofiary mego życia. Wszelkim rozkazom władz Związku będę bezwzględnie posłuszny, a tajemnicy niezłomnie dochowam, cokolwiek by mnie spotkać miało.
Po złożeniu przez kandydata powyższej przysięgi przyjmujący wygłasza następującą formułę: Przyjmuję cię w szeregi żołnierzy Wolności. Twym obowiązkiem będzie walczyć z bronią w ręku o odrodzenie Ojczyzny. Zwycięstwo będzie twoją nagrodą. Zdrada karana jest śmiercią.
Uwaga: W tekście przysięgi dla różnowierców słowa pomiędzy myślnikami zostają opuszczone.
b. Wystąpić z szeregów ZWZ można tylko za zezwoleniem komend wyższych, poczynając od komendy okręgowej w górę, przy czym sankcje za zdradę tajemnicy nie przestają działać. [...]
d. System konspiracji będzie oparty o zasady następujące:
– pseudonimy członków,
– oparcie rozkazodawstwa o zlecenia ustne i system pamięciowy, przy ograniczeniu pisania do niezbędnego minimum,
– oparcie systemu łączności o hasła i odzewy słowne lub materialne,
– kontakty organizacyjne odbywają się na kwaterach tajnych, nieustannie zmienianych, przy czym adres kwatery można jedynie otrzymać przez odpowiednio dobrane punkty łączności po wymienieniu hasła,
– w zasadzie każdy żołnierz ZWZ zna tylko swych towarzyszy z sekcji; kontakty komend odbywają się w porządku ściśle hierarchicznym wedle zasady: tylko jeden kontakt w górę,
– w kodeksie dyscyplinarnym będzie przewidziany specjalny system kar za niepotrzebne gadulstwo i za nieprzestrzeganie zasad konspiracji,
– zasada najważniejsza: w doborze członków kłaść nacisk na jakość kandydatów, ich niewątpliwą wartość moralną, pamiętając, iż największym błędem byłoby dążenie do sukcesów ilościowych. [...]
VII. Zarządzenie szczególne [...]
a. [...] Znaki rozpoznawcze dla emisariuszy. Moi emisariusze będą aż do odwołania legitymować się następującym znakiem: pod jedną klapą marynarki (kieszeni bluzki) agrafka biała, pod drugą – agrafka czarna. Ponadto następni emisariusze będą na Wasze zapytania mówić, że „przybywają od Pana Jana” i muszą okazać kartkę papieru, na której będą narysowane w szeregu trzy gwiazdki, dwie czarne i jedna czerwona pośrodku. [...]
c. Szyfr umówiony. Aż do odwołania ustalam dla korespondencji pisanej i radiowej według książki: Adam Mickiewicz – „Dziady” – Warszawa, Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska”, cykl „Wielka Biblioteka”, Nr 41. Liczą się wszystkie wiersze i wszystkie znaki pisarskie, z wyjątkiem podkreśleń. Podstawowa stronica 117-a, 14 wierszy od góry. Zmiana stronic w porządku kolejnym, począwszy od dnia 29 listopada (w tym dniu ważna stronica 117-a). Daty pisma nie wolno zaszyfrować. Dla korespondencji radiowej wyłącznie grupy trzycyfrowe. [...]
Wytyczne komendanta Związku Walki Zbrojnej do prowadzenia działań sabotażowo-dywersyjnych z 19 marca 1940 r.
Celem akcji jest:
a) dezorganizacja swobodnej gospodarki i bezpieczeństwa N.[Niemców] na ziemiach Polski,
b) zasianie w ich szeregi niepewności sytuacji, złamanie ducha,
c) podtrzymywanie, przez czynne działania, patriotycznej zwartej postawy Narodu,
d) utrudnienie zaopatrzenia N.[Niemiec] w żywność i surowce.
[...] Poniższe wskazówki są tylko ramowymi wytycznymi, gdyż działania te zależą całkowicie od miejscowych warunków i posiadanych środków, dają one tylko ogólny kierunek akcji i cel do osiągnięcia, wykonanie natomiast należy dopiero w terenie dokładnie przemyśleć, by móc je z powodzeniem przeprowadzić. Na mocy rozkazu Kmdy Gł. [Komendy Głównej] ZWZ należy przystąpić do następujących działań:
a) Represje. Terror niemiecki, sięgając do najwięcej wrażliwych instynktów jednostki, doprowadza do obniżenia postawy moralnej społeczeństwa i łamie jego spoistość i odporność. Jeśli przy tym widoczne przykłady tego nie są karane lub co najmniej piętnowane, tym łatwiej wróg osiągnie swe zamierzenia rozbicia Narodu. Jednym ze środków, jakie w tej chwili mamy do dyspozycji, aby przeciwdziałać temu, jest stosowanie wszelkiego rodzaju piętnowania i represji w stosunku do osób lub organizacji, wysługujących się albo zbyt uległych okupantom. [...]
b) Wykonywanie wyroków śmierci na prowokatorach i zdrajcach jest koniecznością, od której nie wolno się uchylać, jednak po dokładnym przewodzie sądu kapturowego przy komendzie okręgu, złożonego z trzech członków, decyzję sądu zatwierdza kom. okr. [komendant okręgu] [...].
c) Sabotaż. Dotychczasowe prowadzone z własnej inicjatywy akty sabotażu, dały bardzo dobre rezultaty. Należy więc prowadzić je nadal i doskonalić, przenikając coraz więcej do ośrodków specjalnie dla N. [Niemców] ważnych. Akty sabotażu skierować na: transporty kolejowe, materiały importowane (ropa, benzyna, zboże) i wywożone z Kraju (ropa z Zagłębia Drohobyckiego, zboże, węgiel itp.), wytwórnie uzbrojenia i żywnościowe, magazyny mat. [materiałów] pędnych, uzbrojenia itp. Działania te nie mogą również obciążać całkowicie członków ZWZ. Pożądane jest, by je prowadzić przy pomocy organizacji zawodowych, jak kolejarze, robotnicy i w ogóle personel pracujący na terenie danego obiektu. Muszą one nosić charakter przypadkowości, nie narażać ludności na represje, obciążać samych Niemców, wzbudzając u nich wątpliwości w ich sprawność organizacyjną i bezpieczeństwo i brak zaufania do własnych ludzi lub przypuszczalnie po prostu sabotażu przez nich samych. Środki stosować jak najprostsze, a pewne: wypuszczanie ropy z cystern, psucie jej, podpalanie, umiejętnie zamaskowane psucie części uzbr. [uzbrojenia], psucie narzędzi wytwarzających, wykolejanie pociągów itp. W miarę rozpracowania sposobów sabotażu przy pomocy trucizn, bakterii i środków chemicznych, przyślę Wam recepty bądź też gotowe preparaty [...].
d) Dywersja. Wyklucza się w dzisiejszym położeniu wszelkie sporadyczne i doraźne akty zbrojne czy dywersyjne. Każde wystąpienie tego rodzaju musi zawierać pewien sens i wyraźny cel związany z przebiegiem działań wojennych: stosowane one też być muszą wyłącznie na mój rozkaz. [...] Ta obecna dyw. jest właściwie wzmocniona akcją sabotażową i skierowana ma być głównie przeciwko materiałowym zasobom N. [Niemiec], a więc importowi do Niemiec z Rosji i Polski ropy, zboża, mat. zbrojeniowego. Działanie to winno wówczas definitywnie wstrzymać na dłuższy czas zaopatrywanie N. [Niemiec] z wyżej wymienionych obszarów. W związku z tym, trzeba mieć na uwadze nie tylko niszczenie tych materiałów, lecz zniszczenie obiektów wytwarzających (fabryki, uzbrojenia, rafinerie, fabryki konserw itp.), jak również długotrwałe uszkodzenia linii tranzytowych przez wysadzenie mostów lub w inny sposób. Na razie najbardziej aktualne są linie Lwów - Kraków i podkarpacka,
należy również rozpracować linie kolejowe, biegnące przez woj. lubelskie i wschodnią część warszawskiego. [...]
Komendant okupacji niemieckiej Rakoń